آشنایی کامل با تاریخچه شهر باستانی رستم کلا + علت نامگذاری

رستمکلا با نام محلی “رُستَمکَلا” یا “رُستَمکُالا”، یکی از شهرهای استان مازندران در شمال ایران است. این شهر در حال حاضر در شهرستان بهشهر قرار دارد و حدود ۸ کیلومتری جاده نکا به بهشهر قرار دارد. جمعیت این شهر طبق آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۱۶۸۶ نفر بوده است. در گذشته، رستمکلا جزء دهستان قره طغان بوده است و اکنون در بخش مرکزی شهرستان بهشهر واقع شده است. این شهر در حال توسعه است و به دلیل واقع شدن در نزدیکی سواحل دریای خزر و طبیعتی زیبا، جاذبه گردشگری خوبی دارد.

تاریخچه  و پیشینه رستمکلا

رُستَمکلا یا رُستَمکَلا با نام محلی رِستِمکِلا یکی از شهرهای استان مازندران است. این شهر در حال توسعه است و در شهرستان بهشهر قرار دارد. فاصله این شهر تا بهشهر حدود ۸ کیلومتر است و جمعیت آن برابر با ۱۱۶۸۶ نفر است. با توجه به بناهای موجود که متعلق به حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال قبل است، می‌توان نتیجه گرفت که این شهر در آن دوران رشد قابل ملاحظه‌ای را داشته‌است.

علت نامگذاری شهر مشخص نمی‌باشد اما دو روایت در نقل قول‌های محلی ذکر می‌شود. روایت اول این است که این مکان محل نبرد رستم با دیو سپید بوده‌است و به افتخار رهایی از دیوان نام این مکان را رستمکلا انتخاب کردند و در روایت دوم گفته می‌شود که فردی با نام رستم درگذشته در اتحاد طوایف منطقه همت کرده (همچنین حفر شورش) که به یاد و نام وی نام این منطقه را رُستَمکلا انتخاب کردند.

قدمت بناهای رستمکلا : 150_ 200 سال

منطقه‌ای که این شهر واقع شده‌است، مکانی قدیمی می‌باشد که شامل روستاهای کلت، گرجی‌محله، آسیاب‌سر، کوهستان، و تروجن (شهیدآباد) می‌باشد. آثار یافت شده و موجود در این منطقه از جمله غار تاریخی و آثار قلعه‌های پیش از اسلام و قبرستان و آتشکده قبل از اسلام و گوهر تپه، تأییدکننده تمدن و سکونت در قبل از اسلام و طی دوره‌های متفاوت است.

در رستم کلا در سال 1306 اولین مدرسه در پایه های اول و دوم و سوم در شهر تأسیس شد و در سال 1341 حوزه علمیه رستم کلا بنا بر درخواست آیت الله کوهستانی از آیت الله حبیب الله برهانی با پرداخت هزینه ای بالغ بر 5 هزار تومان تمامی اراضی رستم کلا را از شمول اراضی بنیاد پهلوی به طور کامل خارج نمود؛ وی از افرادی بود که با اصلاحات ارضی به طور جدی مخالف بود.

دوران باستان شهر باستانی رستم کلا

استان مازندران پیش از اسلام با نام قوم طبری معرفی می شد که سرزمینشان طبرستان بوده است. مطابق با گفته واسیلی بارتلد، در قسمت جنوب شرقی تپوریها سکونت داشتند و از هخامنشیان اطاعت می کردند.

اما آماردها در برابر اسکندر مقدونی و سپس در برابر اشکانیان شکست خوردند؛ اشکانیان در قرن دوم هجری قمری در اطرف ری زندگی می کردند که اراضی سابق آماردها به تصرف تپوریها در می آید؛ بطلمیوس در تشریح دیلم یا قسمت شرقی گیلان در ساحل دریای خزر نام تپوری ها را معرفی می کند. مجتبی مینوی نیز می گوید که قوم آمارد و قوم تپوری در سرزمین مازندران زندگی می کرند و تپوریها در قسمت کوهستانی مازندران و آماردها در قسمت جلگه ای مازندران سکونت داشتند.

فرهاد اول اشکانی در سال 176 هجری قمری قوم آمارد را به ناحیه خوار برد و از همین رو تپوریها تمام مازندران را به تصرف خود در آوردند و نام ولایت را به اسم خودشان یعنی تپورستان تغییر دادند. از سرزمین قوم تپوری می توان به شهر آمل، شهر چالوس، کلار، سعیدآباد و رویانی اشاره نمود.

سرزمین های قوم تپوری :

• شهر آمل
• شهر چالوس
• کلارآباد
• سعیدآباد
• رویانی

در فرهنگ لغت جغرافیایی یونان و روم ویلیمام اسمیت این چنین می نویسد:

تپورهای قومی بودند که در دوره های مختلف تاریخ محل سکونت آنها در امتداد فضای گسترده ای از کشور، از ارمنستان به سمت شرق تا آمودریا بوده است. استرابون، تپورها را در کنار دروازه های کاسپین و ری، در پارت و بین دربیک و اسرم هیرکانی و  همراه با آماردیها و سایر مردم در امتداد سواحل جنوبی دریای مازندران جای می دهد تا آخرین دیدگاه مطابق با نظر کوینت کورس و دیونیسوس و پلینی، سکونت در امتداد سواحل جنوبی باشد.

بطلمیوس در بخشی، آنها را در زمره اقوام سرزمین ماد و در بخشی دیگر  آنها را به مارگیانا نسبت می دهد. با توجه به نظریه پلینی و کوینت کورس در رابطه با تپوریها، این موضوع را ثابت می کنند که ناحیه کنونی طبرستان نام خود را آز آنها گرفته است.